Ja hoor......de beurzen dalen

Vandaag toch een daling. Nog niet spectaculair, maar we hebben al een tijdje geen daling gezien. Natuurlijk hoort er bij een beursvreemde beweging een verklaring. Dit is de uitleg.

Chinese onrust drukt Damrak
De onrust op de aandelenmarkten in China drukte maandag de stemming op de Amsterdamse beurs. De aandelenkoersen gingen over een breed front omlaag. Enkele kleinere fondsen moesten flink inleveren na de presentatie van tegenvallende halfjaarcijfers.

De AEX-index sloot met een verlies van 3,93 punten (1,3 procent) op een stand van 296,27 punten. De MidKap-index daalde 1,9 procent tot 451,65 punten. De beurzen van Londen, Frankfurt en Parijs sloten 0,8 tot 1,1 procent lager.

,,De Chinese beurs vond veel eerder de bodem. De Europese beurzen volgden daarna. De angst bestaat dat Europa China weer volgt'', zei handelaar Michel van der Stee van Van Lanschot Bankiers. De beurs van Shanghai verloor maandag bijna 7 procent en heeft sinds het hoogtepunt begin augustus ongeveer 22 procent ingeleverd.

Volgen we opeens China
Eerlijk is eerlijk dit argument is weer eens wat anders dan het alom bekende "winstnemingen". Maar waarom volgen we nu opeens China? En waarom vandaag pas terwijl de beurs in China al de gehele maand augustus daalt? Daar komt bij dat we normaliter alleen de beurs in Amerika volgen. Wel erg trouw maar de VS volgen, dat doen we. En dan uitgerekend op 31 augustus 2009 lopen we over naar China.

Wij willen een verklaring
Ach, eigenlijk willen wij beleggers een argument voor de daling. Het past kenners als Michel van der Stee natuurlijk niet om te zeggen dat hij geen idee heeft waardoor de beurs daalt of stijgt. Dat is geen nieuws. Als specialist moet je een verklaring hebben en een variant op ‘winstnemingen’ is creatief. Met winstnemingen hebben we het al heel wat jaren moeten doen. In Amerika doen ze het er nog steeds mee.

Mocht de beurs in China weer gaat stijgen en onze eigen AEX doet dat niet dan verzinnen de specialisten gewoon weer een nieuw argument. Als Michel van der Stee niets nieuws kan bedenken dan is er vast wel een creatieve vakbroeder die dat wel kan, want Michel is niet de enige ‘specialist’.

Maar goed, de beurzen dalen en de vraag is dan tot welk niveau?

Ik weet niet. Ik verwacht wel dat we verder dalen dan de daling die we vandaag hebben gezien.

Gaan de beurzen nu echt dalen?

Op diverse websites is het volgende bericht te lezen

Einde positief cijferseizoen in zicht
Het cijferseizoen loopt op zijn einde. Slechts een handvol bedrijven moet de cijfers over het tweede kwartaal de komende dagen nog publiceren. De vraag is of de koersstijgingen van de afgelopen weken doorzetten nu het cijferseizoen, dat was gevuld met positieve verassingen, afloopt.

De beurzen leefden dit seizoen telkens opnieuw op door beter dan verwachte resultaten van bedrijven. Uit gegevens van persbureau Thomson Reuters blijkt dat 73 procent van de bedrijven uit de Amerikaanse breed samengestelde S&P 500-index het afgelopen kwartaal betere cijfers heeft gepresenteerd dan analisten hadden verwacht. Bedrijven doen het vaak beter dan voorspellingen van marktvorsers, maar gemiddeld gaat het om 61 procent.

,,Deze markt heeft heel veel goed nieuws gehad dit cijferseizoen'', aldus een Amerikaanse handelaar. ,,We zijn nu op een punt aangekomen dat er eigenlijk geen goed nieuws meer over is waar de markt van kan opleven.''

Minder grimmig
De resultaten van de bedrijven uit de S&P 500-index zijn in het tweede kwartaal met 27,3 procent gedaald ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Analisten voorspelden een daling van 36 procent.

Volgens analisten zijn de verwachtingen over de economie niet meer zo grimmig als aan het begin van het tweede kwartaal. Voor het derde kwartaal wordt een daling van 20,8 procent verwacht. ,,Ik denk niet dat we in het derde kwartaal verassingen krijgen zoals het afgelopen kwartaal'', aldus Hugh Johnson, bestuurslid van een Amerikaans adviesbureau.

Kostenbesparingen
Bedrijven deden het het afgelopen kwartaal vooral beter dan verwacht door forse kostenbesparingen en stimuleringsmaatregelen. ,,Veel van de euforie in het tweede kwartaal kwam door strategische kostenbesparingen'', stelt Alan Lancz, directeur van een Amerikaans adviesbureau. ,,De kostenbesparingen houden een keer op. Nu staan de bedrijven er goed voor, maar als er geen groei is dan kunnen we erg teleurgesteld raken.''

Tja, wat zal de beurs gaan doen?
Het bericht wekt de suggestie dat de beurs niet meer kan stijgen en waarschijnlijk zal dalen. Er is immers geen goed nieuws meer in aantocht of misschien moet ik zeggen minder slecht nieuws. De resultaten van de bedrijven zijn in het tweede kwartaal immers met 27,3 procent gedaald ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Oké het is minder dan de verwachtte daling van 36 procent, maar om dat direct als goed nieuws te beschouwen! Bovendien is die verbetering een gevolg van de kostenbesparingen. De omzet en winst stijgen (nog) niet. Sterker nog, die dalen.

Op basis daarvan ben ik geneigd te denken dat we toch een stap terug moeten. De S&P is inmiddels al weer 52% gestegen vanaf de laagste stand (676) van dit jaar, terwijl het absolute verschil tussen de verwachting en de werkelijkheid in het tweede kwartaal 9% beter is. Oftewel, de bedrijven doen het relatief gezien 25% minder slecht dan verwacht.

Op basis van deze (rekenkundige) zekerheden gaat de beurs dalen. Maar zijn deze zekerheden ‘echte’ zekerheden of schijn zekerheden?

Een leugentje om bestwil

Het aantal mensen dat zijn geheime banktegoeden in het buitenland bij de Belastingdienst aanmeldt, is de laatste zes maanden fors gestegen. Reden hiervoor is het versoepelen van het bankgeheim in onder meer Zwitserland, Liechtenstein, Luxemburg en Andorra, aldus het ministerie van Financiën.

Na de bekendmaking van de versoepeling kondigde staatssecretaris van Financiën Jan Kees de Jager (CDA) aan dat de inspectiedienst Fiod-ECD informatie met deze landen gaat uitwisselen, maar gaat dat ook gebeuren?

De angst zit er goed in
Zwartgeldbestrijder De Jager heeft de angst om gepakt te worden bij de ‘over-de-grensspaarders’ flink gevoed. De Jager kondigt nieuwe belastingverdragen aan met onder meer België, Luxemburg en Zwitserland. Ook sleutelde de staatssecretaris aan de boetes voor niet-gefiscaliseerde tegoeden. ‘De maximale boete is verhoogd naar 300 procent over het hele bedrag’

De Jager wordt natuurlijk geholpen door de Zwitserse UBS-bank, die de Amerikaanse fiscus 10.000 zwartspaarders op een presenteerblaadje aanleverde om maar onder megaboetes en andere zakelijke ellende uit te komen.

Vragen
De vraag is wel of onze staatssecretaris blufpoker speelt of dat hij echt bezig is met nieuwe belastingverdragen?
Ook is de vraag of de banken in de belastingvrije staten nu massaal zwartspaarders gaan overdragen?

De keerzijde
De keerzijde van de stoere taal van de staatssecretaris is dat er voor de zogenaamde inkeerder een regeling bestaat sinds 2001. Dus wie vanaf 2001 alsnog aangeeft geld in het buitenland te hebben, hoeft geen boete te betalen en wordt niet vervolgd. Wel moet hij alsnog de ontdoken belasting betalen.

Spoedige wijziging
Er bestaat dus al 8 jaar een regeling die inkeerders over de belastingstreep moeten trekken. Natuurlijk worden zwartspaarders angstig door de actie van de USB-bank. Daarbij komt dat de timing van De Jager prima is. Nu roepen dat je bezig bent om informatie uit te wisselen met belastingvrije staten is slim. Maar ja, om 8 jaar lang een inkeerdersregeling in de lucht te houden om de spijtoptanten de kans te geven om alsnog de zwarte spaarcentjes wit te wassen past niet in de doortastende lijn.

Waarom zou er binnenkort iets veranderen voor de zwartspaarders?

Het vooruitzicht van een lekkere nazomer op de beurs

Een selectie van koppen van artikelen die vandaag in overvloed op internet zijn te vinden.

"Particuliere belegger is terug"

"AEX sluit boven 300 punten"

"Actief beheer houdt markt niet bij"

"Wall Street vindt stijgende lijn weer"

"Consumentenvertrouwen VS in augustus onverwacht gestegen"

"AEX schiet door 300 punten"

"Consumenten jubelen"


Hoogzomer
Door deze berichtgeving zou je denken dat het alleen maar nog beter kan gaan op de beurzen. Het is hoogzomer op de beurzen, waardoor de aandelenkoersen blijven stijgen. Ook de particuliere beleggers zijn er weer, dus kopers genoeg.


Bezit van de zaak
De ervaring leert echter dat het bezit van de zaak weleens het einde van 't vermaak kan zijn. Niet dat de komst van particuliere beleggers direct het einde de koersstijging betekent, maar de beleggers moeten wel alert zijn. We hebben immers al een onafgebroken stijging vanaf maart tot september achter de rug, een stijging van de AEX-index van ruim 100 punten. Dat is niet uniek, maar wel zeldzaam. Opletten dus, want als je denkt dat stijgen de enige richting is die de beurs volgt dan is de andere richting in zicht!

Recessie ten einde en nu……………..een correctie?

'Centrale bankiers mogen niet laks worden' Dit zei de president van de Europese Centrale Bank (ECB) Jean-Claude Trichet dit weekeinde op een jaarlijkse bijeenkomst van centrale bankiers in de Verenigde Staten.

Ewald Nowotny, de president van de Oostenrijkse centrale bank, zei op dezelfde bijeenkomst dat hij verwacht dat de Europese economie pas begin 2010 duurzaam herstel zal laten zien. Het huidige herstel zou vooral worden gedragen door ingrepen van de overheid. ,,Het meest interessante punt is wanneer er een verandering zal zijn van een herstel dat wordt gesteund door overheidsmaatregelen naar een duurzaam herstel.''

Dat neemt niet weg dat onlangs bleek dat de Duitse economie in het tweede kwartaal van dit jaar met 0,3 procent is gegroeid. Daarmee is de recessie in de grootste economie van Europa ten einde. BASF topman Jürgen Hambrecht temperde echter het optimisme. ,,Wij zijn blij met groeicijfers van 2, 3, of 4 procent. Ik geloof niet dat het herstel sterk uitvalt. De crisis duurt langer dan we willen toegeven.''

Hoewel het hestel niet sterk is begint zich langzaam maar zeker verbetering in de economie af te tekenen. De vraag is echter wel of de beurs niet te ver vooruit is gelopen?

Het antwoord op deze vraag is een nieuwe vraag. Laat de Amerikaanse consument zich aansteken door de goede stemming op de beurzen?

Veel economen vrezen dat Amerikanen terughoudend zullen blijven met nieuwe uitgaven en zich voorlopig richten op sparen om zo hun financiën te versterken. Omdat de Amerikaanse consument wordt gezien als de aanjager van de wereldeconomie, zou dit het herstel beperken.

Op basis van de voorgaande alinea zou je zeggen dat de beurzen te ver voor de economie zijn uitgelopen, maar dit werd in mei jl. ook al geschreven en ondertussen zijn de beurzen stevig gestegen

Je zou bijna denken dat zolang wij roepen dat de beurzen nog een stevige daling tegemoet kunnen zien, dat het dan nog wel even voordat het gebeurt. Dat betekent dat de beurzen gaan dalen zodra die geluiden zijn verdwenen. Ik heb de indruk dat de roep om een (stevige) correctie wel minder wordt, maar nog niet is weggeëbd. Dus stijgen de beurzen de komende tijd gewoon verder.

Economisch hestel of (nog) niet?

Zijn we nu al door het dal of krijgen we nog een dip. Ten aanzien van de berichtgeving over de economie is dat lastig op te maken.

In een bericht van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) staat dat zij verwacht dat ontwikkelde economieën zich in het tweede kwartaal zullen stabiliseren. De OESO stelt dat het bbp in de voornaamste industrielanden stabiel is gebleven ten opzichte van het eerste kwartaal van 2009.

Er zijn ook geluiden die wat minder positief zijn. Zo stelt KBC in haar economische vooruitzichten van september 2009 het volgende.

De voorbije maanden spurtte de wereldeconomie uit recessie. Japan, Duitsland, Frankrijk en zowat de hele opkomende Aziatische regio lieten in het tweede kwartaal al positieve economische groeicijfers optekenen. Voorlopende indicatoren suggereren dat andere belangrijke economieën dat voorbeeld aan het volgen zijn. De overheidsinspanningen en vooral de kentering in de globale voorraadcyclus spelen daarbij een belangrijke rol. In heel wat landen sijpelen de eerder besliste stimulusmaatregelen stilaan door in de economie.

De positieve cijfers betekenen helemaal niet dat alle problemen achter de rug liggen. Overheidsstimuli en de voorraadcyclus kunnen in het beste geval een tijdelijke boost opleveren. Eens dat effect wegebt, moet het herstel gedragen worden door meer structurele groeifactoren zoals de gezinsbestedingen en de bedrijfsinvesteringen. In de belangrijkste economieën zijn de vooruitzichten voor beide niet meteen rooskleurig. Het lijkt weinig waarschijnlijk dat het economische herstel op korte termijn een krachtige herleving van de arbeidsmarkt zal genereren.

Hoe dan ook is een snelle herleving van de bedrijfsinvesteringen weinig waarschijnlijk. De verbeterende winstvooruitzichten zijn in belangrijke mate te danken aan verregaande saneringen en zijn dan ook geen reden om op korte termijn opnieuw volop te gaan investeren.

Tegen die achtergrond zou de huidige herstelfase na de initiële boost wel eens vrij snel opnieuw kunnen gaan ontgoochelen. Daarmee zou dit herstel perfect passen in het historische patroon: herstelfases na recessies die gepaard gaan met het uiteenspatten van zeepbellen en een financiële crisis slepen lang aan en blijven geruime tijd ontgoochelend mager.

Gaat het nu beter of niet?
Tja, gaat het nu beter of lijken alleen de cijfers wat beter en hestelt de economie zich nog niet. Ik vind het naïef om te veronderstellen dat de beurzen nu in één streep naar boven gaan. Een fikse correctie sluit ik dan ook zeker niet uit. Maar wanneer de correctie zal plaatshebben?

Goed beleggen valt niet mee

Beleggen is moeilijk. Veel belegger zullen dat aan den lijve hebben ondervonden. Ik trof een bericht op de website van het NRC waaruit blijkt dat professionals het niet veel beter doen. Het wel gedeelde smart maar toch. Het gaat om het volgende bericht:

Beheer pensioen blijft ver achter bij de markt
Pensioenfondsen huren op grote schaal externe vermogensbeheerders in om pensioengeld beter te laten renderen dan de beursindex. Maar zij slaagden daar niet in.

Tijdens een beurspaniek leert men zijn beleggers kennen. Voor veel pensioenfondsbestuurders was dat vorig jaar een ontnuchterende ervaring. Het pensioenfonds van bijvoorbeeld het UWV boekte vorig jaar een rendement van minus 8,3 procent, 1,9 procentpunt slechter dan de graadmeters van de relevante financiële markten waarop het fonds belegt.

„Van een aantal aandelenbeheerders werd afscheid genomen", schrijft het bestuur van het UWV Pensioenfonds (ruim 3,1 miljard euro belegd vermogen) in zijn jaarverslag over 2008. „De resultaten van deze beheerders stelden teleur zonder dat er bevredigende verklaringen voor worden gegeven."

Externe vermogensbeheerders
Voor pensioenfondsen is goed beleggen van financieel levensbelang. In een doorsnee jaar leveren de beleggingen zeker twee keer zoveel op als de pensioenpremies die werkgevers en werknemers samen moeten betalen. De pensioenfondsen, die worden bestuurd door werknemers en werkgevers, moeten met hun beleggingen voldoende geld verdienen om hun langlopende verplichtingen te betalen. Om genoeg rendement te maken, beleggen zij onder meer in aandelen, obligaties, vastgoed en bedrijven buiten de beurs.

De meeste pensioenfondsen laten hun geld beleggen door gespecialiseerde externe vermogensbeheerders. Om de prestaties van die beheerders te toetsen worden hun rendementen vergelijken met de beursgraadmeters. De beheerders moeten graadmeters minimaal evenaren, maar liefst verbeteren. Zo kan een pensioenfonds extra geld verdienen. Knappe beleggingsprestaties kunnen tot lagere pensioenpremies leiden, maar slechte prestaties, zoals afgelopen jaar, jagen werkgevers en werknemers op hogere kosten. De premies gaan omhoog, de pensioenen worden bevroren.


Verschil van 16 miljard euro
Enkele fondsen presteerden wel beter dan de graadmeters, zoals het pensioenfonds van de vliegers van de KLM. Maar talloze fondsen deden het 1 à 2 procentpunt slechter dan de relevante graadmeters. Dat oogt als een geringe afwijking, maar in absolute bedragen loopt dat op tot 16 miljard euro, zo blijkt uit de jaarverslagen van ruim dertig grote fondsen. De 16 miljard euro komt overeen met twee jaar pensioenpremies van alle Nederlandse werknemers bij elkaar.

De extra tegenvallers zijn veroorzaakt door een scala aan missers: te veel aandelen gekocht, de verkeerde aandelen gekocht, te veel obligaties van bedrijven gekocht, met name van zwaar getroffen financiële instellingen, verkeerde timing, het bankroet van Lehman, de fraude van Madoff en falende beleggingsmodellen.

Samengevat
Kort samengevat vind ik de term falende beleggingsmodellen wel het meest treffend, want als je het beduidend slechter doet dan de markt dan kun je mijns inziens niet spreken over een goed beleggingsmodel.

Goochelen met woningbouwcijfers

Een opmerkelijk berichtje over de woningbouw in de Verenigde Staten dat ik van Belegger.nl heb.

Woningbouw VS onverwacht gedaald in juli
De woningbouw in de Verenigde Staten is in juli onverwacht gedaald. Dat blijkt dinsdag uit cijfers van het Amerikaanse ministerie van Handel. Het aantal in aanbouw genomen woningen daalde in juli met 1,0% tot een jaarlijks gemiddelde van 581.000, gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. De daling was onverwacht, omdat rekening was gehouden met een stijging van 2,7%. De stijging in juni van de woningbouw is bijgesteld naar 6,5% van 3,6%. Het aantal bouwvergunningen, wat wordt gezien als een indicator voor de toekomstige huizenbouw, is in juli gedaald met 1,8% naar 560.000.

Vreemd
Wat mij opvalt is dat de stijging in juni is bijgesteld naar 6,5% van 3,6%. Ik was van mening dat het de gewoonte is in de VS om de cijfers omlaag bij te stellen.

Dat fenomeen zie je bijna bij iedere publicatie van macrocijfers. Kennelijk hebben ze het cijfer van juni gecorrigeerd. Niet omlaag maar omhoog en niet zo'n beetje ook!

Ja hoor de recessie is toch ergens goed voor

Veel oude wijze mensen zeggen "deze recessie is ergens goed voor, let maar op!". Ik hoor zeker bij de categorie oude mensen, maar kennelijk miste ik iets, want ik zag niet wat er goed is aan deze crisis. Bedrijven gaan failliet. Werknemers verliezen hun baan, dus waar is of blijft dat "goede".

Door een paar berichten samen te voegen lijkt het erop dat die oude wijze mensen gelijk gaan krijgen en we sterker uit de recessie komen. Ik zou bijna zeggen "gelukkig we hebben een crisis"! En, ook de timing is bijna perfect.

Het eerste bericht is een 'oud' bericht van P&O Actueel.

Dreigend tekort hoger opgeleiden
Werkgevend Nederland kampt in 2010 waarschijnlijk met een tekort van 75.000 hoogopgeleide werknemers. De HBO-raad spreekt van een ‘absoluut alarmerende situatie’.

De HBO-raad heeft samen met de Raad voor Werk en Inkomen (RWI) onderzocht in hoeverre het onderwijs nog voldoet aan de vraag op de arbeidsmarkt. Resultaat is het rapport ‘Kennistekort in Nederland’. RWI-voorzitter Jan van Zijl vreest verlies van banen als gevolg van het tekort aan hoger opgeleiden. ‘Als bedrijven in Nederland niet genoeg hoogopgeleiden kunnen krijgen, halen ze die mensen uit het buitenland of vertrekken ze zelf naar het buitenland. Dat betekent ook verlies van banen voor de lager opgeleiden. En we hebben toch al zo veel lager opgeleiden.’

Volgens het rapport is de vraag naar hoger opgeleiden in 2007 gelijk aan het aanbod. Daarna groeit die vraag sneller dan het aanbod. De stagnatie die RWI en HBO-raad voorzien, wordt toegeschreven aan het feit dat steeds minder jongeren sinds de invoering van het vmbo kiezen voor de theoretische leerweg. Dat leidt tot minder instroom via het middelbaar beroepsonderwijs.

Regering, werkgevers, werknemers en onderwijsorganisaties hebben naar aanleiding van het rapport besloten om dit najaar om de tafel te gaan. Premier Balkenende, die ook voorzitter is van het Innovatieplatform, ziet deze werk- en scholingstop als een welkome uitnodiging om de dreigende krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken. De verschillende partijen hopen tot een snelle oplossing te komen.

Zoals gemeld is dit geen nieuw bericht, maar toen (in 2006) verwachtte men dat we het na 2007 niet meer zouden redden. Vreemd genoeg waren er na dit alarmerende bericht geen slimme potentiële studenten die dachten "gat in de markt, dus snel gaan studeren". Nee hoor, pas in de tweede helft van 2009 zijn we wakker. Het NRC meldt het volgende:

Crisis leidt tot veel aanmeldingen universiteit
Den haag, 17 aug. Het aantal aanmeldingen voor de Nederlandse universiteiten is dit jaar met een kwart gestegen. In totaal meldden zich ruim 56.000 studenten aan voor een studie op een van de veertien Nederlandse universiteiten. De Vereniging van Universiteiten VSNU heeft een bericht daarover van het NOS Journaal vandaag bevestigd.
De universiteiten verwachten grote organisatorische en financiële problemen op de universiteiten door de toename van het aantal aanmeldingen.

De organisatie denkt dat de economische crisis de oorzaak is van de forse stijging van het aantal aanmeldingen. Jongeren willen door de crisis langer doorleren, stelt de VSNU, omdat de kansen op de arbeidsmarkt toch slecht zijn.

Volgens een woordvoerster kiezen veel jongeren die niet onlangs een diploma haalden, nu alsnog voor een studie. Volgens haar kiezen ook veel jongeren ouder dan 23 nu voor de universiteit vanwege de nieuwe Wet Investeren in Jongeren (WIJ), de ‘werkleerplicht’. Daarbij krijgen werkloze jongeren die vanaf 1 oktober bij gemeenten aankloppen voor bijstand, voortaan minder makkelijk een uitkering. Zij moeten eerst aan de slag met een werk- en/of scholingsaanbod van de gemeente. „Maar omdat er nu weinig werk is, kiezen ze voor een studie”, aldus de zegsvrouw.

De VSNU zegt blij te zijn met de extra aanmeldingen. „Er zal geen universiteit zijn die zegt ‘we kunnen het niet aan', ze zullen hun deuren nooit sluiten voor studenten. De vraag is wel: hoe gaan we het doen?” De VSNU zegt verwachtingsvol te kijken naar wat minister Ronald Plasterk (Onderwijs) met Prinsjesdag kan melden. „Wie gaat dit betalen? Plasterk in godsnaam doe er iets aan.”

Plasterk liet maandag in een reactie weten dat het goed is voor Nederland dat jongeren zich aanmelden voor een studie in het hoger onderwijs omdat dat de doelstelling is van het kabinet.

Volgens Plasterk staan de universiteiten en hogescholen wel voor een opgave. „Het wordt flink doorwerken om de toestroom op te vangen.” Volgens de minister zijn de hogescholen en universiteiten echter daadkrachtig en flexibel. „Hun zorg dat de toename van het aantal studenten voor hen financieel problematisch wordt, kan ik wegnemen: hoe meer studenten er komen, hoe meer geld de universiteiten en hogescholen van de rijksoverheid krijgen. Dat is de vaste systematiek.”

Ook het aantal aanmeldingen voor hbo-opleidingen voor het komend collegejaar ligt 18 procent hoger dan in 2008. Maar de cijfers die de HBO-raad daar recentelijk over naar buiten bracht, betreffen alleen de voorinschrijvingen. De definitieve cijfers zijn pas in oktober bekend.

Toch wel lekker zo'n crisis. Een goed recept voor spannende tijden.

Herstel economie = herstel bonussen

Ik heb weer eens een opmerkelijk berichtje gelezen en wel het volgende:

Britse regering wil bankbonussen aanpakken
De Britse minister van Financiën Alistair Darling staat klaar om de wetgeving aan te scherpen en nieuwe wetten in te voeren om salarissen en bonussen van Britse bankiers aan banden te leggen, als banken excessief risicogedrag blijven belonen.

,,Consumenten zijn met recht bezorgd'', zei de minister zondag in een interview met The Sunday Times. ,,Belastingbetalers hebben banken en feitelijk het hele bancaire systeem geholpen. Mensen willen er zeker van zijn dat we niet weer in dezelfde situatie belanden.'' Hij gaf geen details over mogelijke nieuwe wetten of hoe hoog bonuspakketten mogen zijn.

Een groot aantal Britse banken zochten overheidssteun toen ze het moeilijk hadden. De overheid nationaliseerde de kredietverstrekkers Northern Rock en Bradford & Bingly. Daarnaast nam de regering grote belangen in Royal Bank of Scotland en Lloyds.

Richtlijnen
Eerder deze week publiceerde de Britse financiële autoriteit FSA nieuwe richtlijnen voor het bonusbeleid bij banken. Volgens die richtlijnen zouden bankiers meer voor goede prestaties op de langere termijn worden beloond.

Britse politici zijn bang dat banken zich niets van deze richtlijnen aantrekken en op dezelfde voet door zullen gaan als voor de crisis. Ook in de rest van de wereld hebben politici gezegd daarvoor te vrezen. In de Verenigde Staten lijkt het erop dat banken geen gehoor geven aan oproepen tot een gematigd bonusbeleid. Drie Amerikaanse banken gaven zelfs een totaalbedrag aan bonussen dat hoger lag dan hun winst, zo bleek uit een vorige maand gepubliceerd rapport van de Amerikaanse procureur-generaal Andrew Cuomo.

Bonussen
Tussen december en april kregen Britse bankiers 7,6 miljard pond sterling (8,8 miljard euro) aan bonussen, aldus The Sunday Telegraph. De Britse krant baseert zich op een onderzoek van het Britse Nationale Statische Bureau (ONS). De bonussen waren wel 40 procent lager dan een jaar eerder.

De Britse bank Barclays wil volgens The Sunday Telegraph vijf bankiers van concurrent JP Morgan aantrekken met een bonuspakket van in totaal 30 miljoen pond sterling (34,7 miljoen euro). Het is volgens de krant het hoogste bedrag sinds het uitbreken van de financiële crisis.

Tot zover het bericht van Belegger.nl

Mijn dilemma
Gaat de regering daarwerkelijk ingrijpen en is het einde van het gegraai in zicht of zijn we aan het einde van de crisis en begint het grote graaien opnieuw de vormen van weleer aan te nemen?

Best lastig. En ik weet het niet, maar als de hoogte van bonussen de trigger is voor de stand van de economie dan moet er nog wel wat worden 'gesleuteld' aan de economieboeken.

verschil in risicoperceptie tussen ING en de staat

Althans, dat is mijn conclusie op basis van het volgende bericht dat komt van De Telegraaf.nl.

'Ook Staat verliest op ING-hypotheken VS'

AMSTERDAM (AFN) - Ook de Nederlandse staat heeft te maken met oplopende verwachte kredietverliezen op Amerikaanse hypotheken van ING. Dit zei Koos Timmermans, de ING-bestuurder die bij het concern verantwoordelijk is voor het risicobeleid, woensdag bij de presentatie van de tweedekwartaalcijfers van de bank-verzekeraar.

De Staat heeft in januari 80 procent van het risico op de hypotheken overgenomen van ING. Vier vijfde van de inkomsten uit de portefeuille gaat naar de Staat. Dit betekent echter ook dat de Staat inkomsten misloopt als de wanbetalingen op de hypotheken oplopen.
Door de misère op de Amerikaanse huizenmarkt is het aantal wanbetalingen of zelfs huisuitzettingen opgelopen. Op dit moment is hiervan sprake bij een vijfde van de hypotheekportefeuille.

Prinsjesdag
ING heeft daarom het afgelopen halfjaar over zijn deel van de portefeuille een bedrag van 196 miljoen euro aan zogenoemde verwachte kredietverliezen geïncasseerd. Volgens Timmermans van ING is het verwachte kredietverlies voor de Staat het viervoudige. Voor het ministerie van Financiën zou dat een verwacht kredietverlies van 784 miljoen euro betekenen.

Desondanks denkt Timmermans dat de overheid goed zit met haar investering. ,,Ze hebben een omvangrijke buffer van meer dan 2 miljard dollar voor het absorberen van verliezen. Dit is niet iets voor de Staat om zich zorgen over te maken.'' Het ministerie van Financiën liet in een verklaring weten dat de betalingen op de Amerikaanse hypotheken tot nu toe goed verlopen en ziet geen reden voor pessimisme. Op Prinsjesdag zal minister Wouter Bos de ramingen op de Amerikaanse portefeuille aan de Tweede Kamer sturen. Pas volgend jaar is precies duidelijk wat de eventuele verliezen over 2009 zijn.

Bos schatte de kans dat hij gaat verliezen op de Amerikaanse hypotheken eerder op 25 procent, met een maximale schade van 600 miljoen dollar. De kans op winst (2 miljard dollar in tien jaar tijd), schatte Bos bij het sluiten van de deal met ING op 75 procent.

Tja, dat is een opmerkelijk bericht.
Koos Timmermans, de ING-er verantwoordelijk voor het risicobeleid neemt een verlies van 196 miljoen euro en op dezelfde Amerikaanse hypotheekportefeuille krijgt de staat zo goed betaald dat zij geen reden zien voor pessimisme. Dat is apart want in hetzelfde bericht staat dat door de misère op de Amerikaanse huizenmarkt het aantal wanbetalingen en huisuitzettingen is opgelopen. Op dit moment is hiervan sprake bij een vijfde van de hypotheekportefeuille.

Bij wie werkt de 'telrol' van de kassa niet goed. Bij ING of bij de staat?

Bonuscultuur herleeft

Vandaag toch dit opmerkelijke bericht gelezen op FD.nl

Overheid ondervraagt Goldman over bonus
De Amerikaanse overheid heeft zakenbank Goldman Sachs om opheldering gevraagd over zijn bonusbeleid. Ook moet de bank verantwoording afleggen over kredietderivaten. Dat blijkt uit een recente melding aan de Amerikaanse beursautoriteiten.

Vorige maand veroorzaakte Goldman een grote schok op Wall Street door de grootste kwartaalwinst uit zijn 140-jarige bestaan te rapporteren. De bank rapporteerde $ 3,4 mrd winst, kort na de terugbetaling van $ 10 mrd aan staatssteun. Dat geld had Goldman ontvangen als deel van het stimuleringsprogramma Tarp, bedoeld om financiële instellingen overeind te houden.

Storm van kritiek
Goldman oogstte bij zijn kwartaalrapportage veel kritiek met de beslissing om bijna $ 6,7 mrd uit te trekken voor de betaling van personeelsbonussen. In totaal heeft Goldman nu al $ 11,3 mrd opzijgezet voor bonusuitkeringen. Vorig jaar kreeg het personeel voor een totaalbedrag van $ 4,8 mrd bonussen.

Dagblad The New York Times meldde eerder deze week dat bestuursvoorzitter Lloyd Blankfein heeft geprobeerd de storm van kritiek enigszins te bezweren door zijn personeel aan te sporen geen al te grote uitgaven te doen.

Steun
Amerikaanse politici hebben felle kritiek op de wijze waarop grote banken de omvang van de bonussen bepalen, vooral gezien de grote steunoperaties eind vorig jaar.

De vraag is in hoeverre de Amerikaanse overheid daadwerkelijk kan ingrijpen bij Goldman Sachs. Doordat de bank zijn staatssteun al heeft terugbetaald, valt deze buiten de restricties die gelden voor banken die dat nog niet hebben gedaan.

Wie stopt de trein
GS ontving de staatssteun onder de voorwaarden dat het zich hield aan regels over beloningen, maar die staatssteun is weer terugbetaald dus kan de bonustrein weer gaan rijden. Maar de trein komt wel in korte tijd op snelheid, want GS reserveert in Q2 maar liefst 72% van de netto-inkomsten voor het uitkeren van bonussen.

Vreemd is dat de koers van het aandeel precies een jaar geleden ongeveer gelijk stond aan de koers van vandaag (circa $ 160,-). De verdienste per aandeel zijn in Q2 2009 wel wat hoger dan in Q2 2008. Het 'wat hoger' is nog geen 10%, dus is de stijging van de reservering voor het uitbetalen van de bonussen buitenproportioneel te noemen.

Soms keert de wal het schip, maar wanneer en wie stopt de bonustrein?

correctie of is de trend al gekeerd?

Zoals in iedere trend voorkomt hebben zich in de afgelopen jaren diverse correcties in een neerwaartse trend plaatsgevonden. Van september 2001 tot april 2002 = van 378 tot 532 is 160 punten in acht maanden. Van september 2002 tot december 2002 = van 286 tot 378 is 90 punten in vier maanden. Van januari 2008 tot juni 2008 = 405 tot 490 is 85 punten in zes maanden. Hoewel velen zeggen dat het koerspatroon lijkt op dat van 2003 (de trendomkeer) kunnen we nog steeds met een correctie te maken hebben. Die gestart is in maart 2009 op 195 punten en eindigt in ??

Op deze maandgrafiek (klik op de grafiek) zie ik dat er sprake kan zijn van een correctie, maar ook van een trendomkeer. Ik kan dat nog niet uit de grafiek opmaken. Zowel op de week als daggrafiek zou je zeggen dat we te maken hebben met een trendomkeer. Overigens lijkt het patroon erg op dat van september 2002 tot december 2002. Een aantal indicatoren duiden op een trendomkeer en geen correctie.

Er zijn mijns inziens een paar fundamentele aspecten die wijzen op een correctie in een dalende trend in plaats van een trendomkeer. Het is toch de ergste crisis sinds 1929/1930, dus krijgen we het ergste nog. Althans, dat was een paar maanden terug het uitgangspunt. Iedereen riep en/of nam aan dat we in een erge crisis zitten.

Dat wil zeggen, bedrijven gaan massaal failliet of moeten inkrimpen en daardoor komen er veel werknemers op straat te staan. Als dat gebeurt dan zullen de investeringen en de consumentenbestedingen verder dalen. Dat betekent een stevige tik voor de economie.

Maar als de crisis wordt overtrokken, en we het ergste al achter de rug hebben, dan kunnen we de trendomkeer al hebben gehad. Dan is de bodem gezet in maart 2009. De triggers zijn mijns inziens het consumentenvertrouwen/de consumentenbestedingen, het aantal werklozen en het aantal faillissementen.

We zullen het zien en wie het weet mag het zeggen. Dus hebben we de bodem gehad of corrigeren we in een dalende trend?

Dit verhaal heb ik ook op een forum geplaatst waarop een Elliot Wave specialist als volgt reageerde:
Hierna volgt dezelfde grafiek (klik op de grafiek). In deze grafiek heb ik golf A en golf B aangegeven.
Het ziet er naar uit dat golf C nog niet gevormd is, nog niet af is. Ik heb ook de golven 1, 2, 3 en 4 aangegeven in golf C. Ik hoop dat de letters A en B en de cijfers 1 tot 4 voldoende zichtbaar zijn. In golf C zijn golf 1, 2, 3 al voltooid. Golf 4 is volop in vorming. Of golf 4 al volledig gevormd is, is ten zeerste onduidelijk. Dit kan, omdat we het fibo-niveau van 38,2 benaderen. Normaal mogen we na golf 4 nog een golf 5 verwachten. In 2002-2003 had de 5 golf van golf C, 4 maanden nodig. 4 maanden lijkt me een mogelijkheid om ook nu de golf C in 2009 af te werken. Dit kan ik helaas niet met zekerheid stellen, want de beurs reageert niet altijd precies op de zelfde wijze. Kleine of grotere afwijkingen zijn steeds mogelijk, maar dit mag ons niet afleiden van de essentie, en dit is dat er nog een golf 5 in de C golf kan komen. Het is dus inderdaad onzeker of alle leed al geleden is. Technisch zijn er inderdaad sterke positieve signalen geweest. Maar deze signalen kunnen perfect golf 4 in golf C hebben aangekondigd en gekenmerkt.

Samenvattend stelt de EW specialist:
- Golf C lijkt niet voltooid.
- Golf 4 in golf C kan ten einde lopen, maar evengoed doorstoten tot ongeveer AEX=350.
- De te verwachten golf 5 van golf C kan ongeveer 4 maanden in beslag nemen.
- Als golf 5 voltooid is dan is ook golf C voltooid. Dan pas is een sterke opwaartse cyclus echt te verwachten, die jaren nodig heeft om af te zijn.

Conclusie
Volgens de EW theorie komt er nog een significante daling. Deze daling is in historisch perspectief bezien zeer goed mogelijk. Maar of die daling daadwerkelijk plaats zal hebben.... ik weet het niet. Misschien zijn er beursspecialisten die het wel weten. Reageer dan op dit bericht

Hier volgt periodiek mijn beursvisie

Ik heb deze Blog aangemaakt om periodiek mijn beursvisie weer te geven. Daarin ben ik alles behalve uniek. Ik heb namelijk de indruk dat vrijwel iedereen die de beurs volgt en en Blog bijhoudt daarop zijn of haar visie ventileert.

Naast mijn visie op de beurs zal ik opmerkelijke artikelen linken en zo nodig becommentariëren. Uiteraard hebben die artikelen betrekking op beursgerelateerd nieuws.

Een eerste opmerkelijk bericht is het bericht dat Freddie Mac voor het eerst in twee jaar weer winst maakt. Dankzij de winst in het tweede kwartaal heeft Freddie Mac voor het eerst in een jaar tijd niet om nieuwe steun hoeven vragen. Fannie Mae vroeg eerder deze week bijna 11 miljard dollar aan nieuwe steun, na een verlies van ruim 14 miljard dollar in het tweede kwartaal.

Kennelijk zijn de cijfers na beurs bekendgemaakt, want het aandeel staat nu op 1,28 terwijl het op 0,74 was gesloten. Opmerkelijk is dat Fannie Mae vrolijk meestijgt. Het aandeel noteerde bij de sluiting van de beurs 0,66 en staat nu op 0,85.

Dat zijn mooie koerswinsten voor een bedrijf dat nog maar 11 miljard steun nodig heeft en de andere hypotheekverstekker die waarschuwde dat de verbetering waarschijnlijk tijdelijk is en dat de verliezen op slechte leningen de komende tijd weer zullen groeien.

Wat zal er met de koersen gebeuren als deze bedrijven echt weer gezond zijn (als dat al ooit zal lukken).